بااین‌حال باوجود چالش‌های متعدد، بسیاری از فرش‌های ایرانی همچنان به کشورهای اروپایی، آسیایی و حتی آمریکا صادر می‌شوند و به دلیل زیبایی، کیفیت و اهمیت فرهنگی موردتوجه قرار می‌گیرند.
بحران تحریم‌ها بر فرش سایه انداخته و وضعیت تولید و صادرات را به‌شدت تحت تاثیر قرار داده است. اما مسئله به همین‌جا ختم نمی‌شود و چالش‌های داخلی نیز دراین‌بین موثر است. چالش‌هایی که باعث شده در سال‌های اخیر بیش از 40 درصد از صادرات فرش کاسته شود. این آمار می‌تواند تاثیر منفی بسیاری بر روند اشتغال و سرمایه‌گذاری در این هنر-صنعت تاریخی داشته باشد. فرش می‌توانست زبان دیپلماتیک ایران در جهان نیز باشد و با حضور در تمامی خانه‌های جهان، نام ایران را دوباره بر سر زبان‌های بیندازد به جهت بررسی موضوع فوق گفتگو کردیم با ساعد عصاچی، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان فرش دستبافت اصفهان، که در ادامه مشروح آن را می‌خوانیم:
نمایشگاه فرش اصفهان تا چه حد برای فعالان فرش موثر بوده است؟نمایشگاه فقط یک مسئله اقتصادی نیست. نمایشگاه جنبه برند سازی را می‌تواند پررنگ کند؛ مخاطبینی که از بازدید با شما آشنا نمی شوند به سلیقه‌یابی کمک کنند و سلیقه سازی صورت بگیرد. نمایشگاه صرفا جهت شرکت و فروش نیست. هیچ نمایشگاهی این‌طور نیست و معمولا نمایشگاه‌هایی که برگزار می‌شود دید معنوی دارد تا افراد بتوانند از مخاطبین استفاده کنند. نمایشگاه اصفهان نسبت به استان‌های دیگر این خوبی را دارد که در این نمایشگاه نمانام‌هایی شرکت می‌کنند که برای صادرات و مصرف‌کننده داخلی ادعاهایی دارند .بهترین برندها در اصفهان شرکت می‌کنند و ضمن اینکه شرکت نمایشگاه‌ها ازنظر قیمت و غرفه سازی کمک‌های خوبی داشته است و از بهترین‌های سراسر ایران هم در اینجا جمع شده‌اند. امتیاز دیگر این نمایشگاه این است که هم‌زمان افتتاح با نمایشگاه فرش دستبافت، جشنواره قالی فاخر راداریم که اینجا برای دومین بار در سطح ملی برگزار می‌شود. اتفاق دیگری که امسال رقم خواهد خورد، رونمایی از کارگزاری صدور شناسنامه فرش است. این کار هویت و اصالت بخشی برای فرش دارد و در سامانه‌ای ثبت خواهد شد که در سطح بین‌المللی می‌تواند خود را نشان دهد و طبق توافقی که با سازمان صنعت و معدن و مرکز شماره‌گذاری کالا ایران و مرکز فرش و اتحادیه تولیدکنندگان فرش دستبافت داشته‌اند.
وضعیت صادرات فرش ایران و اصفهان در چه وضعیتی قرار دارد؟
80 درصد تولیدات ایران و اصفهان جنبه صادراتی دارد. متاسفانه بعد از تحریم‌های آمریکا یک سری مشکلات داخلی هم داریم. ازجمله پیمان‌سپاری ارزی بود که باید انجام می‌شد که خود بیشترین ضربه را به فرش زد و باعث شد رقم صادرات کاهش پیدا کند والان با توجه به اینکه دستورالعمل جدیدی ابلاغ‌شده تا پیمان‌سپاری ما را بردارند بانک مرکزی کمک نکرده است. این کار اگر صورت بگیرد می‌توانیم به کشورهای حاشیه خلیج صادر کنیم. خیلی از کشورها به علت تحریم سعی می‌کنند با ما رابطه‌ای نداشته باشند. خواسته جهان برای فرش دستبافت زیاد است. فرض کنید زمانی که صادرات ما کاهش پیداکرده هند و پاکستان جایگزین ما شده است. در زمان کاهش تولید ما آن‌ها با افزایش مواجه شده‌اند. ترکیه که هیچ تولیدی نداشته تولید و صادرات اش بیشتر از ما شده است. این نشان می‌دهد جهان از فرش استقبال می‌کند اما ما نتوانستیم.
در چندساله ما جایگاهمان را ازدست‌داده‌ایم و در پایین جدول صادرات هستیم. وقتی صادرات نداشته باشیم اصلا نمی‌دانیم بازار روز جهان چه چیزی طلب می‌کند و تولید ما متعلق به 8 سال پیش است که نتوانسته محصول را بفروشد. این مسیر متوقف‌شده و زمانی که حرکت کنیم با دنیا باید بتوانیم دوباره ارتباط بگیریم تا رنگ و سبک و سلیقه را دریابیم و بر اساس آن سلیقه سازی را شروع کنیم. اگر در خارج هم فروش داشته باشیم بازگشت پولمان الان امکان ندارد.
مرکز ملی فرش در سال‌های اخیر چه اقدامی برای شناخت سلیقه‌های جهانی داشته است؟
مرکز ملی فرش می‌تواند سلیقه جهان را دنبال کند اما وقتی نتوانیم صادرات داشته باشیم، سلیقه‌یابی نمی‌تواند چیزی را حل کند. نکته‌ای که الان بیشتر از صادرات اهمیت دارد افزایش قیمت مواد اولیه فرش است. کل تولیدکنندگان زیرپوشش ما مواد اولیه‌شان دچار بحران است. الان مرکز ملی باید تنظیم بازار انجام می‌داد و با سازمان صمت باید قیمت مواد اولیه را دنبال می‌کرد و کسری جبران می‌شد. الان در مواد اولیه افزایش قیمت داشتیم. ما الان مشکل مواد اولیه داریم و اگر تولید نداشته باشیم، صادراتی هم‌شکل نمی‌گیرد. باید بتوانیم تولید را حمایت کنیم. این‌ها حلقه‌های زنجیری هستند که باید به یکدیگر متصل شوند.
نکته آخر
ما یک سری مشکلات کشوری داریم که صد درصد تاثیر گذار است و می‌تواند یک مانع باشد. ما نتوانستیم بازاریابی کنیم و سلیقه‌یابی کنیم و محصول به‌روز تولید کنیم. بر اساس خواسته مخاطبینمان نتوانستیم تولید کنیم و هرکسی برای سلیقه خودش با حفظ بافت سنتی تولیدات خود را انجام می‌دهد. اگر نخواهیم تغییر و تحول دهیم جایگاهمان را از دست خواهیم داد. باید در قوانین وضع‌شده بخش خصوصی حضورداشته باشد. بدون بخش خصوصی نمی‌توان اظهارنظری برای فرش کرد.
تاریخ انتشار :
1402/11/3
